|
Reklam Panosu |
|
HAYVANCILIK “DESTEK” BEKLİYOR
Hayvancılık hala istenilen seviyede değil. Sürekli gerileyen sektörün ayağa kalkabilmesi için devlet desteklerinin Batı’daki gibi artırılması ve çeşitlendirilmesi gerekiyor. Avrupa ülkeleri ve ABD, üreticisine inek başına günlük ortalama 2,5 dolar destek veriyor.
Geçen yılın Eylül ayında Meksika’nın Cancun kentinde gerçekleştirilen Dünya Ticaret Örgütü toplantıları zengin ve yoksul ülkelerin “sübvansiyon” tartışmalarına sahne olmuştu.Toplantı salonlarında müzakereler sürerken, sokaklarda da gösteriler yapılıyordu. 50 yaşlarındaki Güney Koreli bir çiftçinin, 11 Eylül 2003 tarihinde gerçekleşen bir sokak gösterisi sırasında boynuna astığı “Dünya Ticaret Örgütü Çiftçileri Öldürüyor” pankartıyla ortaya fırlayıvermesi ve herkesin gözü önünde kendini bıçaklayarak intihar etmesi belleklerden silinmedi.. Bu kuşkusuz sadece bir gösteri, bir şov değildi. İntihar, gelişmekte olan ülke üreticilerinin tarım ve hayvancılığa yönelik sübvansiyonları karşısındaki yenilgilerinin göstergesiydi.
Tartışmalara damgasını vuran dışarıdaki çiftçilerin ve sivil toplum örgütlerinin düzenledikleri gösteriler kadar, içerideki gelişmekte olan ülkelerin feryatlarıydı.Gerek içeride ki, gerek dışarıdaki tepkilerin haklı bir nedeni vardı.Zira, neredeyse tamamen kendi olanakları ile üretim yapan gelişmekte olan ülkelerin çiftçileri, gelişmiş ülkelerin yıllık 320 milyar dolara çıktığı açıklanan sübvansiyonlu üretimi ile rekabet etmek durumundalar. Sonuçta, Dünya Ticaret Örgütü’nün Cancun toplantıları fiyasko ile sonuçlandı. Zengin ülkelerin tarım sübvansiyonlarından ödün vermemeleri, kalkınmakta olan ülkelerin ise gümrük tarifelerini aşağıya çekmeye yanaşmamaları toplantıları kilitledi. Yoksul ülkelerin delegasyonu, sokaklardaki göstericilerce desteklendi.
Bu yılki protestoların slogan cümlesi eşitsizliği gözler önüne seriyordu:
“ Avrupa’da her inek günde 2,5 dolarlık sübvansiyonla beslenirken, dünya nüfusunun yarısının günde 2 dolardan az parayla hayatta kalmaya çabalaması adil mi?”
İşte kilit cümle bu: Günde 2,5 dolarlık sübvansiyon. Bu, yıllık 912 dolarlık sübvansiyon demek.
Sorun kayıt dışılık …
Türkiye’de ise hayvan sayısı son 20 yılda neredeyse yarı yarıya azalmasına karşın elle tutulur destek sayısı birkaç maddeyi geçmiyor.
Oldukça yeni sayılan ve 22 Mayıs 2004 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “ Hayvancılığın Desteklenmesi Hakkında Bakanlar Kurulu Kararında Değişiklik Yapılmasına Dair Karara Ait Uygulama Tebliği” ile 190 kg ve üzerinde karkas ağırlığa sahip erkek sığırlara kilo başına 1 milyon Türk Lirası. Et Teşvik Primi Ödemesi uygulanmaya başladı Bunun dışında Devlet, bir yandan hayvan sayısını doğru olarak tespit edebilmek, bir yandan da bu vesile ile üreticiyi destekleyebilmek için “kulak numarası” desteğini uygulamaya çalışıyor.
Enerji Teşviği
Sektörü destekleme aşamasında Türkiye’nin önündeki en büyük sorun “kayıtsızlık” . Gerek Et Teşvik Primi Ödemesi, gerekse Kulak Numarası Primi, üretici ve hayvan sayısını öğrenmeye ve kayıt altına almaya yönelik. Sağlıklı kayıt sistemine geçilmeden teşvik primlerinin arttırılması ya da çeşitlendirilmesi uzmanlara göre oldukça zor. Yani önce kayıt, sonra teşvik..
Bir başka teşvik de enerji alanında.
Milli gelirden kişi başına 1.500 doların altında pay alan 35 ile yönelik olarak çıkarılan Teşvik yasası kapsamında verilmesi planlanan enerji desteğiyle ilgili tebliğ Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi.Böylece bu illerde bulunan sanayiciye ucuz elektrik kullanma kapıları da açılmış oldu.
Tebliğe göre; Söz konusu teşvikten yararlanabilmek için yeni işe başlayan işletmeleri faaliyete geçmelerinden sonra fiilen ve sürekli olarak asgari 10 kişi çalıştırmaları gerekiyor. 10 kişilik istihdam yaratana verilecek teşvik ise yüzde 20 oranında. 10’un üzerinde yapılan her ek istihdama ise 0,5 puan enerji desteği eklenecek.
Enerji teşviği sadece yeni kurulan işletmelere yönelik değil. Faaliyette olan işletmeler de, mevcut işçi sayısını yüzde 20 oranına arttırırlarsa, ki burada da sayının en az 10 kişi olması gerekiyor, yüzde 20’lik enerji teşviğinden yararlanabilecekler.5048 sayılı yasa kapsamında enerji desteğinde en yüksek oran elektrik enerjisi giderlerinin yüze 40’ı. Bu oran, organize sanayi ve endüstri bölgelerinde kurulu bulunan işletmeler için yüzde 50 olarak uygulanabilecek.
Kanun kapsamında enerji desteği uygulamalarının yürütülmesi için vali veya vali yardımcılarından birisinin başkanlığında il düzeyinde bir “ Enerji Desteği Komisyonu” kurulacak. İşletmelerin her ay destek kapsamında olan tesisteki elektrik kullanımını ve bedelini gösteren fatura aslı ile SSK onaylı işçi bordrolarını komisyona iletmeleri gerekiyor.
Komisyon, her ay firma unvanı, Ziraat Bankası Şube ve Hesap No’su ile enerji desteği miktarını Müsteşarlığın istediği formatta bildirecek. Devamında da bütçeden ayrılan kaynak işletmelerin Ziraat Bankası hesaplarına yatacak.
